Μακρυγιάννης, "έτσι φτιάξαμε την Ελλάδα". εικόνα 13η


Εικόνα αριθ. 13.  Κάδρον της Δυτικής Ελλάδος και κέντρον η Βόνιτζα, όπου έγιναν αρκετοί πόλεμοι εις αυτά τα μέρη
και σημειόνονται οι αγωνισταί όπου ενθυμούμεθα.    Χειρ Δ. Ζωγράφου, υδατογραφία σε χαρτόνι


"Κατά στοχασμόν και υπαγόρευσιν....."   Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   
Το  ντοκυμαντέρ του Μακρυγιάννη για τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.
Μια καταγραφή του "μπαρμπα Γιάννη",  μια προσπάθεια να αφήσει ίχνη στους επόμενους οραματιστές πατριώτες... 
Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   


εικόνα δέκατη τρίτη:  Κάδρον της Δυτικής Ελλάδος και κέντρον η Βόνιτζα, 
όπου έγιναν αρκετοί πόλεμοι εις αυτά τα μέρη και σημειόνονται οι αγωνισταί όπου ενθυμούμεθα.

1. Η Βόνιτζα και το φρούριόν της και λιμήν της.


2. Η Πρέβεζα και Πούντα.


3. 4.  Ο Ποφύριος και οι δύο αυτού επίσκοποι. Ο εις εξ αυτών Ρωγών εσκοτώθη γενναίως εις Μισολόγγιον. Οι οικοραίοι και οι οπλαρχηγοί Μεγαπαναίοι, Μαυροματαίοι, Σταϊκαίοι, Γεροθανασαίοι, Μαγγιναίοι, Σουσμαναίοι, Ξειδαίοι, Σωτηραίοιοι, Λογοθεταίοι, Δούκηδες, Μπαρλαίοι, Κατζικογιανναίοι, Τζονκαίοι, Τζελαίοι, Μακραίοι, Σιαδημαίοι, Βλαχαίοι, Ντεληγιωργαίοι, Κουσουραίοι, Θωμαίοι, Γερολαμπαίοι, Πολυμεραίοι, Ντοβαίοι, Γλυκοχωριταίοι, Βαληγιαννακαίοι, Ζερβαίοι, Κιτζαίοι, Νασνικαίοι, Ευμορφόπουλος, Βησσαρίος, Γριβογιωργαίοι, Ροκαίοι, Γιαννηκώστας, Φαρμακαίοι, Χάσκαρης, Χινόπωρος, Παγούρας, Σουλταναίοι, Καρπουζαίοι και όσοι άλλοι δεν είναι εις την ενθύμησίν μας. Αγωνίσθησαν εις αρκετούς πολέμους και εθυσιάσθησαν, και κατεξοχήν όταν επήγεν ο Γενεράλ Τζούρτζ πολλοί εξ αυτών ηγωνίστηκαν εις συτά τα μέρη και εις άλλα και ωφελήθη η Πατρίς.


5. Ο Γενεράλ Τζουρτζ και οι λοιποί από αυτούς οπού εγράψαμεν.


6. Αι γυναίκες φέρουν νερόν και πίνουν οι Έλληνες οπού πολεμούν.


7. Πολεμούν οι Έλληνες με τους Τούρκους.


8. Τα πέντε μυστικά μπαίνουν από το στενόν της Πρέβεζας και πολεμούνται από όλα τα μέρη με πλήθος κανονιοβολισμών και λιανοντουφεκίων, και αυτά επέρασαν ανδρείως και επήραν και όσα πλοία ήσαν εις τον λιμένα της Πρεβέζης, καθώς φαίνονται οπίσω τους οπού τα πήραν. 

Ήσαν οι καπιταναίοι αυτών των μυστικών Ανδρέας Τενεκές, Γιώργης Περδίκης, Ανδρέας Μοίρας, Γεώργιος Ελευθερίου και Κώστας Θεοφίλου. 
Όσοι οικοκυραίοι εθυσιάσθησαν και έφθειραν τας οικίας των από την Άρταν και άλλα μέρη Νούτζος, Μιχαίοι, Τουρτούρης, Κωλέτης, Μπασκλαβάνης, Σταυραίοι, Βραναίοι, Κομποταίοι, Παππαγιανναίοι, Δαμιαναίοι, Κολοκυθαίοι, Κορακαίοι, Αθαν.Άρτας, Οικονομαίοι, Χαβελαίοι, Ν. Ράπτης, Γενοβέλης, Καράβελας, Μοστραίοι, Σακελαραίοι, Μελάται, Παπαδοπουλαίοι, Ρίζηδες, Λεονταραίοι, Κουτζουμπαίοι, Μπουραίοι, Σταμαίοι, Βλαχουτζαίοι, Κίτζοι, Τζίνηδες, Γκινακαίοι, Τριανταφυλλαίοι, Κατοχιαναίοι, Παπασταμαίοι, Ντζογαίοι, Τσολιάδες, Καριτζιναίοι, Πρασιναίοι, Γαλιατζαίοι, Λουριωταίοι, Παππαβασιλαίοι, Διολεταίοι,Μαριναίοι, Τζερακλαίοι, Γωγαίοι, Μαλεσαδαίοι.


* Οι σημειώσεις είναι του Μακρυγιάννη. Κάθε πίνακας έχει τις δικές του σημειώσεις-περιγραφές, καθώς και "κατάλογο" ονομάτων των αγωνιστών κάθε μάχης, όπως τα κατέγραφε στο μυαλό του και σε σημειώσεις, όταν "ειρήνευε" στο ξαπόσταμά του. Είναι  αυθεντικές και το perasma δεν έχει κάνει καμία διόρθωση ορθογραφική, γραμματικής, ή συντακτικού. 


* Μελέτημα Σπ. Βασιλείου, δημοσιευμένο στα "Ελεύθερα γράμματα" στις 22/3/1946.

Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, ο ατόφιος αυτό Ρουμελιώτης αγωνιστής του 21, που έμαθε την αλφαβήτα για να προσθέσει ένα ακόμα όπλο στο σελάχι του, θέλοντας ν' αποστωμώσει του "χαμερπείς" που στρεβλώσανε την ιστορική αλήθεια "εστοχάσθη" να μιλήσει με τη γλώσσα της ζωγραφικής στους αγράμματους συμπολεμιστές του, ακριβώς όπως οι παλιοί εκείνοι τεχνίτες που ιστορούσανε τα Ευαγγέλια και πλάι στο κείμενο ζωγραφίζανε σε μικρογραφίες τα επεισόδια της Γραφής για τον αναλφάβητο αναγνώστη.

Σημείωση: οι πίνακες του Π. Ζωγράφου - Μακρυγιάννη και τα θέματα

* Σύνολο παραστάσεων: 26

* Σύνολο πινάκων 129 σε 5 σειρές και 4 ανεξάρτητα αντίγραφα

* χρόνος κατασκευής: 1836 - 1839

Κατηγορίες θεμάτων: 3

Κατηγορία Α': Πολεμικά γεγονότα. Πίνακες 21.  Αναφέρονται: 9 στην Α. Στερεά, 3 στην Δ. Στερεά, 2 στην Ήπειρο, 4 στην Πελοπόννησο, 1 στην ναυμαχία του Ναυαρίνου και 2 στην δράση του στόλου.

Κατηγορία Β': Συμβολισμοί. Πίνακες 4. Διασώθηκαν 3. Αναφέρονται: Ο πρώτος στη άλωση της Πόλης και την υποδούλωση, στους κλέφτες, στον Ρήγα. Ο δεύτερος, στη Θεία απόφαση για την απελευθέρωση της Ελλάδας, κάτω από την προστασία των μεγάλων Δυνάμεων υπό το σκήπτρο του Όθωνα. Ο τρίτος, παριστάνει κατάλογο φιλελλήνων και την Ελλάδα στην κορυφή με ένα φτερό γραφίδα στο ένα χέρι και ένα στεφάνι στο άλλο. Ο τέταρτος, παρίστανε την Ελλάδα ξαπλωμένη με ξέπλεκα μαλλιά και τον Αρμανσμπέργκ να της βγάζει την καρδιά. (Σημείωση: Ο πίνακας αυτός καταστράφηκε από τον ίδιο το ζωγράφο, ίσως από φόβο, και έτσι δεν συμπεριελήφθηκε ποτέ σε κάποια από τις 5 σειρές).

Κατηγορία Γ': Προσωπογραφία του Μακρυγιάννη η οποία μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε.

Από τους πίνακες του Π. Ζωγράφου και των παιδιών του, υπάρχουν 60 κομμάτια. Ήτοι: 2 πλήρεις σειρές από 24 πίνακες, μία λειψή από 8 κομμάτια και 4 εικόνες εκτός σειράς. Γνήσιοι πίνακες του Π. Ζωγράφου θεωρούνται 8, ζωγραφισμένοι με τέμπερα πάνω σε ξύλο, ανυπόγραφοι και χρησίμευαν μαζί με τους υπόλοιπους της σειράς, ως πρότυπα για την κατασκευή των επομένων 4 σειρών. Οι πίνακες των επομένων 4 σειρών είναι υδατογραφίες πάνω σε χοντρό χαρτόνι και φέρουν υπογραφή Δημ. Ζωγράφος.
Στο Ιστορικό Μουσείο σώζονται 8 εικονογραφίες.

Scholeio.com

Μακρυγιάννης, "έτσι φτιάξαμε την Ελλάδα". εικόνα 12


Εικόνα  αριθ. 12.  Πολιορκία και μάχαι των Ναβαρινών.  Χειρ Δ. Ζωγράφου, υδατογραφία σε χαρτόνι.


"Κατά στοχασμόν και υπαγόρευσιν....."   Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   
Το  ντοκυμαντέρ του Μακρυγιάννη για τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.
Μια καταγραφή του "μπαρμπα Γιάννη",  μια προσπάθεια να αφήσει ίχνη στους επόμενους οραματιστές πατριώτες... 
Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   


                         εικόνα δωδέκατη:  Πολιορκία και μάχαι των Ναβαρινών



1. Το Νεόκαστρον οπού το πολιορκούσεν ο Ιμπραήμ με όλας του τας δυνάμεις.

2. Αι σκηναί του Ιμπραήμ. 


3. Στράτευμα του Ιμπραήμ οπού πολεμεί το Νεόκαστρον με κανόνια, μπόμπας, γρανάτας και λιανοτύφεκα. 


4. Η Ιρκαδιά, τα Φιλιατρά και οι Γαργαλιάνοι, οπού βαστούσεν ο Μακρυγιάννης.


5. Όντας ο Μακρυγιάννης εις τους Γαργαλιάνους, επήγεν ο Κατζής Μαυρομιχάλης (όστις ήτον εις το Κάστρο) και του είπεν ότι:


"Οι Πολιορκημένοι με έβγαλαν να υπάγω εις τας Χώρας και επήγα οπού ήτον ο Κουντουριώτης με όλους τους οπλαρχηγούς έως 15.000 στρατεύματα και να στείλη να πιάση τους Παλαιοναβαρίνους δια να μη τους πιάση ο εχθρός και κινδυνεύσωμεν. Αφ' ού του είπα, δεν ηθέλησε κανείς να τους πιάση ήλθον και εις εσέ, Μακρυγιάννη, και σου το λέγω, και ότι μου ειπής να ειπώ των πολιορκουμένων. -Εγώ παίρνω το σώμα μου και υπάγω και τους πιάνω και αμέσως κινώ."

6. Ο Μακρυγιάννης με το σώμα του και με πολλά ολίγους Αρκαδίους (κεφαλή αυτών Αναγ. Παπατζόρης), το όλον έως τριακόσιοι πενήντα άνθρωποι, βιαστεί την θέσιν Ναβαρίνους.


7. Ο Παππατζόρης με τους Αρκαδίους έπιασαν το στενόν.


8. Την άλλην ημέραν πολλά πρωί ήλθαν οι Τούρκοι πεζοί και καβαλλαρία και επέρασαν από το γεφύρι του Βιβαρίου και εκροτήθη ο Πόλεμος και διάρκεσαν έως πέντε ώρας, και με μεγάλην γενναιότητα οι Έλληνες τους οπισθοδρόμησαν από το γεφύρι πολεμούντες και ύστερα αναχώρησαν. 

Εσκοτώθησαν Τούρκοι πολλά ολίγοι, Έλληνες δε ελαβώθησαν τρεις. Εξαναήλθον και την άλλην ημέραν και δεν είχον όρεξιν δια πόλεμον και έγενεν μόνον ακροβολισμός.

9. Ύστερον από ολίγας ημέρας επροσκάλεσαν τον Μακρυγιάννη οι κλεισμένοι να υπάγη μέσα, και πηγαίνει με 116 άνδρας, τους δε τους λοιπούς τους άφησεν εις την ιδίαν θέσιν (ήτον το μέγα Σάββατον). 


10. Την Δευτέραν της Λαμπράς κινείται ο Ιμπραήμης να υπα΄γη να χαλάση τους ολίγους οπού άφησεν ο μακρυγιάννης εις τους Ναβαρίνους. Τότε βιασμένοι οι πολιορκούμενοι, ο Βελέντζας, ο Στέφος και άλλοι πολλοί και ο ίδιος ο Μακρυγιάννης εβγήκαν εναντίον των εχθρών εις τα κανονοστάσιά των και εφόνευσαν αρκετούς και εβιάσθη ο Ιμπραήμης να γυρίση οπίσω. Εσκοτώθησαν και λαβώθησαν Έλληνες 11.


11. Ο Ιμπραήμης έστειλε να παραδώσωσιν οι Έλληνες το κάστρον, και αφού δεν ηθέλησαν έβαλεν εις τα καράβια του στρατεύματα και πολεμώντας έκαμαν έξοδον εις την Σφακτηρίαν και εχάλασαν τους Έλληνας. Επνίγησαν και εσκοτώθησαν περίπου από 900 Έλληνας, και έπειτα επήρεν και τους Παλαιοναβαρίνους.


12. Η σφακτηρία με τους Έλληνας σκοτωμένους και πνιγμένους.


13. Ο Τζαμαδός, ο Αναγνωσταράς, Σίμος, Σαΐνης και άλλαι κεφαλαί οπού εχαλάσθηκαν εκεί.


14. Το καράβι του Τζαμαδού με τον Μαυροκορδάτον και ο Σακτούρης βγαίνει πολεμώντας.


15. Καράβια ελληνικά.


16. Οι φρεγάτες εμπουκάρησαν μέσα και πολεμούν το κάστρο. Αφ' ού τα αναγκαία του κάστρου εσώθησαν και κατ' εξοχήν το νερόν, έστειλαν τον μακρυγιάννη και έκαμεν συνθήκας με τον Ιμπραήμην και εμβαρκαρίσθησαν.


17. Αι Χώρες και ο Κουντουργιώτης με τους Έλληνας εκάθουντο εκεί. Οι πολιορκημένοι 

Γ. Μαυρομιχάλης, Ιω. Μαυρομιχάλης (όστις εσκοτώθη), Π. Γιατράκος, δ. Σακτούρης, Ν. Λάμπρος Κρανιδιώτης, Καλλέργηδες, Γαρδικιώτης, Γ. Λιβαδίτης, Γ. Βελέντζας, Στέφος, διάφοροι Έλληνες, Φωκαίοι και επίλοιποι αδελφοί, οπού δεν ενθυμούμαι, και ο Μακρυγιάννης.

* Οι σημειώσεις είναι του Μακρυγιάννη. Κάθε πίνακας έχει τις δικές του σημειώσεις-περιγραφές, καθώς και "κατάλογο" ονομάτων των αγωνιστών κάθε μάχης, όπως τα κατέγραφε στο μυαλό του και σε σημειώσεις, όταν "ειρήνευε" στο ξαπόσταμά του. Είναι  αυθεντικές και το perasma δεν έχει κάνει καμία διόρθωση ορθογραφική, γραμματικής, ή συντακτικού. 


* Μελέτημα Σπ. Βασιλείου, δημοσιευμένο στα "Ελεύθερα γράμματα" στις 22/3/1946.

Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, ο ατόφιος αυτό Ρουμελιώτης αγωνιστής του 21, που έμαθε την αλφαβήτα για να προσθέσει ένα ακόμα όπλο στο σελάχι του, θέλοντας ν' αποστωμώσει του "χαμερπείς" που στρεβλώσανε την ιστορική αλήθεια "εστοχάσθη" να μιλήσει με τη γλώσσα της ζωγραφικής στους αγράμματους συμπολεμιστές του, ακριβώς όπως οι παλιοί εκείνοι τεχνίτες που ιστορούσανε τα Ευαγγέλια και πλάι στο κείμενο ζωγραφίζανε σε μικρογραφίες τα επεισόδια της Γραφής για τον αναλφάβητο αναγνώστη.

Σημείωση: οι πίνακες του Π. Ζωγράφου - Μακρυγιάννη και τα θέματα

* Σύνολο παραστάσεων: 26

* Σύνολο πινάκων 129 σε 5 σειρές και 4 ανεξάρτητα αντίγραφα

* χρόνος κατασκευής: 1836 - 1839

Κατηγορίες θεμάτων: 3

Κατηγορία Α': Πολεμικά γεγονότα. Πίνακες 21.  Αναφέρονται: 9 στην Α. Στερεά, 3 στην Δ. Στερεά, 2 στην Ήπειρο, 4 στην Πελοπόννησο, 1 στην ναυμαχία του Ναυαρίνου και 2 στην δράση του στόλου.

Κατηγορία Β': Συμβολισμοί. Πίνακες 4. Διασώθηκαν 3. Αναφέρονται: Ο πρώτος στη άλωση της Πόλης και την υποδούλωση, στους κλέφτες, στον Ρήγα. Ο δεύτερος, στη Θεία απόφαση για την απελευθέρωση της Ελλάδας, κάτω από την προστασία των μεγάλων Δυνάμεων υπό το σκήπτρο του Όθωνα. Ο τρίτος, παριστάνει κατάλογο φιλελλήνων και την Ελλάδα στην κορυφή με ένα φτερό γραφίδα στο ένα χέρι και ένα στεφάνι στο άλλο. Ο τέταρτος, παρίστανε την Ελλάδα ξαπλωμένη με ξέπλεκα μαλλιά και τον Αρμανσμπέργκ να της βγάζει την καρδιά. (Σημείωση: Ο πίνακας αυτός καταστράφηκε από τον ίδιο το ζωγράφο, ίσως από φόβο, και έτσι δεν συμπεριελήφθηκε ποτέ σε κάποια από τις 5 σειρές).

Κατηγορία Γ': Προσωπογραφία του Μακρυγιάννη η οποία μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε.

Από τους πίνακες του Π. Ζωγράφου και των παιδιών του, υπάρχουν 60 κομμάτια. Ήτοι: 2 πλήρεις σειρές από 24 πίνακες, μία λειψή από 8 κομμάτια και 4 εικόνες εκτός σειράς. Γνήσιοι πίνακες του Π. Ζωγράφου θεωρούνται 8, ζωγραφισμένοι με τέμπερα πάνω σε ξύλο, ανυπόγραφοι και χρησίμευαν μαζί με τους υπόλοιπους της σειράς, ως πρότυπα για την κατασκευή των επομένων 4 σειρών. Οι πίνακες των επομένων 4 σειρών είναι υδατογραφίες πάνω σε χοντρό χαρτόνι και φέρουν υπογραφή Δημ. Ζωγράφος.
Στο Ιστορικό Μουσείο σώζονται 8 εικονογραφίες.

Scholeio.com

Μακρυγιάννης, "έτσι φτιάξαμε την Ελλάδα". εικόνα 11





Εικόνα αριθ. 11.  Ναυμαχίαι γενικαί των Ελλήνων.  Χειρ Δ. Ζωγράφου, υδατογραφία σε χαρτόνι. 


"Κατά στοχασμόν και υπαγόρευσιν....."   Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   
Το  ντοκυμαντέρ του Μακρυγιάννη για τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.
Μια καταγραφή του "μπαρμπα Γιάννη",  μια προσπάθεια να αφήσει ίχνη στους επόμενους οραματιστές πατριώτες... 
Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   


                              εικόνα ενδέκατη: Ναυμαχίαι γενικαί των Ελλήνων


1. Η νήσος Ύδρα και Σπέτζες εκστρατεύουν με τα πλοία των κατά του Οθωμανικού στόλου. Ο Ναύαρχος της Ύδρας, Μιαούλης, Κουντουριώται, Σαΐνιδες, Λαλαχαίοι, Σκουρταίοι, Μπιτζηλαίοι, Γκιώνηδες, Μπέηγιώργηδες, Δικαίοι, λαζαριμαίοι, Λ. Παναγιώτας και λοιποί πρόκριτοι και καπιταναίοι. Ναύαρχος των Σπετζών Κολανδρούτζος, Λεμπέσης, Μωριάτης, Μποτασαίοι, Χ΄΄. Αναγνωσταίοι, Κανάρηδες, Μιλαΐτιδες, Μοναρχίδαι, Παγκόρμηδες, Αγγελαίοι, Νικοδημαίοι και λοιποί πρόκριτοι και καπιταναίοι, Χ΄΄. Αλέξανδρος.


2. Τρόκροτα και φρεγάδες Τουρκικαί και άλλα. 

3. Πλοίον του Μιαούλη.
4. Πλοίον του Κολανδρούτζου.
5. Πλοίον του Αποστόλη.
6. Πλοίον του Τουμπάζη.
7. Οι Καναραίοι καίουν Τρίκροτον και τον Πασσά εις την Τένεδον.

8. Ο Νικόδημος καίει την φεργάδαν εις τας Φώκιας. 


9. Ο Μιαούλης και οι λοιποί καίουν 13 κομμάτια τουρκικά πλοία εις Μοθωκόρωνα.


10. Ο Παπανικολής καίει το τρίκροτον εις την Ερεσσόν. 


12. Εις το Τζαγκλή καίουν οι Έλληνες εννέα τουρκικά πλοία. 


13. Ο Λάζαρος Ο Μουσιούς καίει την κορβέταν εις την Κω.


13. Το Γαλαξίδι, οι Γαλαξιδιώται και ο Άστιγξ έκαυσαν επτά πλοία Τούρκικα και ηγωνίσθησαν γενναίως και έχασαν τα καράβια των πολεμούντες με τους εχθρούς ξηράς και θαλάσσης. Άρχηγοι αυτών Δεδούσης, Λογοθεταίοι, Αλίκουρης, Μιχάλης.   


* Οι σημειώσεις είναι του Μακρυγιάννη. Κάθε πίνακας έχει τις δικές του σημειώσεις-περιγραφές, καθώς και "κατάλογο" ονομάτων των αγωνιστών κάθε μάχης, όπως τα κατέγραφε στο μυαλό του και σε σημειώσεις, όταν "ειρήνευε" στο ξαπόσταμά του. Είναι  αυθεντικές και το perasma δεν έχει κάνει καμία διόρθωση ορθογραφική, γραμματικής, ή συντακτικού. 


* Μελέτημα Σπ. Βασιλείου, δημοσιευμένο στα "Ελεύθερα γράμματα" στις 22/3/1946.

Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, ο ατόφιος αυτό Ρουμελιώτης αγωνιστής του 21, που έμαθε την αλφαβήτα για να προσθέσει ένα ακόμα όπλο στο σελάχι του, θέλοντας ν' αποστωμώσει του "χαμερπείς" που στρεβλώσανε την ιστορική αλήθεια "εστοχάσθη" να μιλήσει με τη γλώσσα της ζωγραφικής στους αγράμματους συμπολεμιστές του, ακριβώς όπως οι παλιοί εκείνοι τεχνίτες που ιστορούσανε τα Ευαγγέλια και πλάι στο κείμενο ζωγραφίζανε σε μικρογραφίες τα επεισόδια της Γραφής για τον αναλφάβητο αναγνώστη.

Σημείωση: οι πίνακες του Π. Ζωγράφου - Μακρυγιάννη και τα θέματα

* Σύνολο παραστάσεων: 26

* Σύνολο πινάκων 129 σε 5 σειρές και 4 ανεξάρτητα αντίγραφα

* χρόνος κατασκευής: 1836 - 1839

Κατηγορίες θεμάτων: 3

Κατηγορία Α': Πολεμικά γεγονότα. Πίνακες 21.  Αναφέρονται: 9 στην Α. Στερεά, 3 στην Δ. Στερεά, 2 στην Ήπειρο, 4 στην Πελοπόννησο, 1 στην ναυμαχία του Ναυαρίνου και 2 στην δράση του στόλου.

Κατηγορία Β': Συμβολισμοί. Πίνακες 4. Διασώθηκαν 3. Αναφέρονται: Ο πρώτος στη άλωση της Πόλης και την υποδούλωση, στους κλέφτες, στον Ρήγα. Ο δεύτερος, στη Θεία απόφαση για την απελευθέρωση της Ελλάδας, κάτω από την προστασία των μεγάλων Δυνάμεων υπό το σκήπτρο του Όθωνα. Ο τρίτος, παριστάνει κατάλογο φιλελλήνων και την Ελλάδα στην κορυφή με ένα φτερό γραφίδα στο ένα χέρι και ένα στεφάνι στο άλλο. Ο τέταρτος, παρίστανε την Ελλάδα ξαπλωμένη με ξέπλεκα μαλλιά και τον Αρμανσμπέργκ να της βγάζει την καρδιά. (Σημείωση: Ο πίνακας αυτός καταστράφηκε από τον ίδιο το ζωγράφο, ίσως από φόβο, και έτσι δεν συμπεριελήφθηκε ποτέ σε κάποια από τις 5 σειρές).

Κατηγορία Γ': Προσωπογραφία του Μακρυγιάννη η οποία μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε.

Από τους πίνακες του Π. Ζωγράφου και των παιδιών του, υπάρχουν 60 κομμάτια. Ήτοι: 2 πλήρεις σειρές από 24 πίνακες, μία λειψή από 8 κομμάτια και 4 εικόνες εκτός σειράς. Γνήσιοι πίνακες του Π. Ζωγράφου θεωρούνται 8, ζωγραφισμένοι με τέμπερα πάνω σε ξύλο, ανυπόγραφοι και χρησίμευαν μαζί με τους υπόλοιπους της σειράς, ως πρότυπα για την κατασκευή των επομένων 4 σειρών. Οι πίνακες των επομένων 4 σειρών είναι υδατογραφίες πάνω σε χοντρό χαρτόνι και φέρουν υπογραφή Δημ. Ζωγράφος.
Στο Ιστορικό Μουσείο σώζονται 8 εικονογραφίες.

Scholeio.com

Μακρυγιάννης, "έτσι φτιάξαμε την Ελλάδα" εικόνα 10


Εικόνα αριθ. 10   Μάχαι Άργους Κορίνθου και Αγιορίου.  Χειρ  Π. Ζωγράφου, τέμπερα σε ξύλο. (1ο αντίγραφο)



"Κατά στοχασμόν και υπαγόρευσιν....."   Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   
Το  ντοκυμαντέρ του Μακρυγιάννη για τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.
Μια καταγραφή του "μπαρμπα Γιάννη",  μια προσπάθεια να αφήσει ίχνη στους επόμενους οραματιστές πατριώτες... 
Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   


                        εικόνα δέκατη: Μάχαι Άργους Κορίνθου και Αγιονορίου


1. Η Κόρινθος, από την οποία απερνά ο Δράμαλης με είκοσι χιλιάδες περίπου Τούρκων, εμβήκεν εις τον κάμπον του Άργους και Ναυπλίας και από Ναύπλιον έστρεψεν εις το άργος και συγκροτήθη εις το Άργος η μάχη με τους εκεί ευρεθέντας Έλληνας 

Θ. Κολοκοτρώνην, Υψηλάντην, Χατσή Χρήστον, Κολιόπουλον, Γιατράκον, Στάικον, Φλεσσαίους, Χελιώτην,   Ν. Σταματελόπουλον, Τσοκραίους, Οικονομαίους, Πάνον, Κακάνην, Νέζηδες, Νταγρέν, Γιουρούκηδες, Κρεββατάν, Αγααλλόπουλον, Ν. Λάμπρον, 
Ν. Κρανιδιώτην, Σταμάτην, Κόλιαν, Κώνσταν Σουλιώτην, Χατσήν, Δ. Ζωγράφον και λοιπούς συναγωνιστάς. Ενικήθησαν οι Έλληνες και εσκτοτώθησαν Έλληνες πολλά ολίγοι, ωσαύτως και εκ των Τούρκων.

2. Μέσα εις την ακρόπολιν του Άργους εκλείσθησαν τότε ο Υψηλάντης και ο υιός του Κολοκοτρώνη και του Πετρόμπεη και άλλοι τρακόσιοι και πολεμήσαντες μερικάς ημέρας έφυγον δια νυκτός. Μετά παρέλευσιν καιρού εδιαλύθη το στράτευμα των Τούρκων και θέλοντες ν' απεράσουν από την θέσιν των Δερβενακίων, 


3. την οποίαν είχαν προκαταλάβη ο Νικήτας και οι λοιποί οπλαρχηγοί, επροξένησαν την μεγίστην εκείνην φθοράν εις τους Τούρκους.  Αι γυναίκες έφερον νερόν να πίνουν οι πολεμισταί.

4. Χωρία Άργους.
5. Ναύπλιον με το Παλαμήδι.

Εικόνα αριθ. 10   Μάχαι Άργους Κορίνθου και Αγιορίου.  Χειρ  Π. Ζωγράφου, τέμπερα σε ξύλο.  (2ο αντίγραφο)

* Οι σημειώσεις είναι του Μακρυγιάννη. Κάθε πίνακας έχει τις δικές του σημειώσεις-περιγραφές, καθώς και "κατάλογο" ονομάτων των αγωνιστών κάθε μάχης, όπως τα κατέγραφε στο μυαλό του και σε σημειώσεις, όταν "ειρήνευε" στο ξαπόσταμά του. Είναι  αυθεντικές και το perasma δεν έχει κάνει καμία διόρθωση ορθογραφική, γραμματικής, ή συντακτικού. 

* Μελέτημα Σπ. Βασιλείου, δημοσιευμένο στα "Ελεύθερα γράμματα" στις 22/3/1946.

Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, ο ατόφιος αυτό Ρουμελιώτης αγωνιστής του 21, που έμαθε την αλφαβήτα για να προσθέσει ένα ακόμα όπλο στο σελάχι του, θέλοντας ν' αποστωμώσει του "χαμερπείς" που στρεβλώσανε την ιστορική αλήθεια "εστοχάσθη" να μιλήσει με τη γλώσσα της ζωγραφικής στους αγράμματους συμπολεμιστές του, ακριβώς όπως οι παλιοί εκείνοι τεχνίτες που ιστορούσανε τα Ευαγγέλια και πλάι στο κείμενο ζωγραφίζανε σε μικρογραφίες τα επεισόδια της Γραφής για τον αναλφάβητο αναγνώστη.

Σημείωση: οι πίνακες του Π. Ζωγράφου - Μακρυγιάννη και τα θέματα

* Σύνολο παραστάσεων: 26

* Σύνολο πινάκων 129 σε 5 σειρές και 4 ανεξάρτητα αντίγραφα

* χρόνος κατασκευής: 1836 - 1839

Κατηγορίες θεμάτων: 3

Κατηγορία Α': Πολεμικά γεγονότα. Πίνακες 21.  Αναφέρονται: 9 στην Α. Στερεά, 3 στην Δ. Στερεά, 2 στην Ήπειρο, 4 στην Πελοπόννησο, 1 στην ναυμαχία του Ναυαρίνου και 2 στην δράση του στόλου.

Κατηγορία Β': Συμβολισμοί. Πίνακες 4. Διασώθηκαν 3. Αναφέρονται: Ο πρώτος στη άλωση της Πόλης και την υποδούλωση, στους κλέφτες, στον Ρήγα. Ο δεύτερος, στη Θεία απόφαση για την απελευθέρωση της Ελλάδας, κάτω από την προστασία των μεγάλων Δυνάμεων υπό το σκήπτρο του Όθωνα. Ο τρίτος, παριστάνει κατάλογο φιλελλήνων και την Ελλάδα στην κορυφή με ένα φτερό γραφίδα στο ένα χέρι και ένα στεφάνι στο άλλο. Ο τέταρτος, παρίστανε την Ελλάδα ξαπλωμένη με ξέπλεκα μαλλιά και τον Αρμανσμπέργκ να της βγάζει την καρδιά. (Σημείωση: Ο πίνακας αυτός καταστράφηκε από τον ίδιο το ζωγράφο, ίσως από φόβο, και έτσι δεν συμπεριελήφθηκε ποτέ σε κάποια από τις 5 σειρές).

Κατηγορία Γ': Προσωπογραφία του Μακρυγιάννη η οποία μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε.

Από τους πίνακες του Π. Ζωγράφου και των παιδιών του, υπάρχουν 60 κομμάτια. Ήτοι: 2 πλήρεις σειρές από 24 πίνακες, μία λειψή από 8 κομμάτια και 4 εικόνες εκτός σειράς. Γνήσιοι πίνακες του Π. Ζωγράφου θεωρούνται 8, ζωγραφισμένοι με τέμπερα πάνω σε ξύλο, ανυπόγραφοι και χρησίμευαν μαζί με τους υπόλοιπους της σειράς, ως πρότυπα για την κατασκευή των επομένων 4 σειρών. Οι πίνακες των επομένων 4 σειρών είναι υδατογραφίες πάνω σε χοντρό χαρτόνι και φέρουν υπογραφή Δημ. Ζωγράφος.
Στο Ιστορικό Μουσείο σώζονται 8 εικονογραφίες.

Scholeio.com

Μακρυγιάννης, "έτσι φτιάξαμε την Ελλάδα" εικόνα 9η


Εικόνα αριθ. 9   Μάχη πρώτη των Αθηνών.  Χειρ Π. Ζωγράφου, τέμπερα σε ξύλο.


"Κατά στοχασμόν και υπαγόρευσιν....."   Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   
Το  ντοκυμαντέρ του Μακρυγιάννη για τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.
Μια καταγραφή του "μπαρμπα Γιάννη",  μια προσπάθεια να αφήσει ίχνη στους επόμενους οραματιστές πατριώτες... 
Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   


                                     εικόνα ένατη:  Μάχη πρώτη των Αθηνών

1. Η Ακρόπολις των Αθηνών, όπου την εκρατούσαν οι εντόπιοι Τούρκοι.

2. Ο Σαπερτζές, ομοίως τον εκρατούσαν οι Τούρκοι.
3. Οι Έλληνες έβαλαν τα σκάλας και ορμώντες εμβήκαν και εκυρίευσαν τον Σεπερτζέν λεγόμενον.
5. Οι Έλληνες και οι Τούρκοι ανακατώθησαν και σκοτώνονται.
6. Αι γυναίκες περιποιούνται τους άνδρας των και τα τέκνα των και συγγενείς των. 
7. Μέρος οικιών των Αθηνών, η Πύλη του Ανδριανού και αι στήλαι του Ολυμπίου Διός.
8. Το Σέντζος.



* Οι σημειώσεις είναι του Μακρυγιάννη. Κάθε πίνακας έχει τις δικές του σημειώσεις-περιγραφές, καθώς και "κατάλογο" ονομάτων των αγωνιστών κάθε μάχης, όπως τα κατέγραφε στο μυαλό του και σε σημειώσεις, όταν "ειρήνευε" στο ξαπόσταμά του. Είναι  αυθεντικές και το perasma δεν έχει κάνει καμία διόρθωση ορθογραφική, γραμματικής, ή συντακτικού. 


* Μελέτημα Σπ. Βασιλείου, δημοσιευμένο στα "Ελεύθερα γράμματα" στις 22/3/1946.
Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, ο ατόφιος αυτό Ρουμελιώτης αγωνιστής του 21, που έμαθε την αλφαβήτα για να προσθέσει ένα ακόμα όπλο στο σελάχι του, θέλοντας ν' αποστωμώσει του "χαμερπείς" που στρεβλώσανε την ιστορική αλήθεια "εστοχάσθη" να μιλήσει με τη γλώσσα της ζωγραφικής στους αγράμματους συμπολεμιστές του, ακριβώς όπως οι παλιοί εκείνοι τεχνίτες που ιστορούσανε τα Ευαγγέλια και πλάι στο κείμενο ζωγραφίζανε σε μικρογραφίες τα επεισόδια της Γραφής για τον αναλφάβητο αναγνώστη.

Σημείωση: οι πίνακες του Π. Ζωγράφου - Μακρυγιάννη και τα θέματα


* Σύνολο παραστάσεων: 26

* Σύνολο πινάκων 129 σε 5 σειρές και 4 ανεξάρτητα αντίγραφα

* χρόνος κατασκευής: 1836 - 1839

Κατηγορίες θεμάτων: 3

Κατηγορία Α': Πολεμικά γεγονότα. Πίνακες 21. Αναφέρονται: 9 στην Α. Στερεά, 3 στην Δ. Στερεά, 2 στην Ήπειρο, 4 στην Πελοπόννησο, 1 στην ναυμαχία του Ναυαρίνου και 2 στην δράση του στόλου.

Κατηγορία Β': Συμβολισμοί. Πίνακες 4. Διασώθηκαν 3. Αναφέρονται: Ο πρώτος στη άλωση της Πόλης και την υποδούλωση, στους κλέφτες, στον Ρήγα. Ο δεύτερος, στη Θεία απόφαση για την απελευθέρωση της Ελλάδας, κάτω από την προστασία των μεγάλων Δυνάμεων υπό το σκήπτρο του Όθωνα. Ο τρίτος, παριστάνει κατάλογο φιλελλήνων και την Ελλάδα στην κορυφή με ένα φτερό γραφίδα στο ένα χέρι και ένα στεφάνι στο άλλο. Ο τέταρτος, παρίστανε την Ελλάδα ξαπλωμένη με ξέπλεκα μαλλιά και τον Αρμανσμπέργκ να της βγάζει την καρδιά. (Σημείωση: Ο πίνακας αυτός καταστράφηκε από τον ίδιο το ζωγράφο, ίσως από φόβο, και έτσι δεν συμπεριελήφθηκε ποτέ σε κάποια από τις 5 σειρές).

Κατηγορία Γ': Προσωπογραφία του Μακρυγιάννη η οποία μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε.

Από τους πίνακες του Π. Ζωγράφου και των παιδιών του, υπάρχουν 60 κομμάτια. Ήτοι: 2 πλήρεις σειρές από 24 πίνακες, μία λειψή από 8 κομμάτια και 4 εικόνες εκτός σειράς. Γνήσιοι πίνακες του Π. Ζωγράφου θεωρούνται 8, ζωγραφισμένοι με τέμπερα πάνω σε ξύλο, ανυπόγραφοι και χρησίμευαν μαζί με τους υπόλοιπους της σειράς, ως πρότυπα για την κατασκευή των επομένων 4 σειρών. Οι πίνακες των επομένων 4 σειρών είναι υδατογραφίες πάνω σε χοντρό χαρτόνι και φέρουν υπογραφή Δημ. Ζωγράφος.
Στο Ιστορικό Μουσείο σώζονται 8 εικονογραφίες.

Scholeio.com

Μακρυγιάννης, "έτσι φτιάξαμε την Ελλάδα εικόνα 8η


Εικόνα αριθ. 8,   Πόλεμος συγκροτηθείς εις Άρταν.   Χείρ Δ. Ζωγράφου, υδατογραφία σε χαρτόνι
































"Κατά στοχασμόν και υπαγόρευσιν....."   Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας... 
  
Το  ντοκυμαντέρ του Μακρυγιάννη για τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.
Μια καταγραφή του "μπαρμπα Γιάννη",  μια προσπάθεια να αφήσει ίχνη στους επόμενους οραματιστές πατριώτες... 
Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   


εικόνα όγδοη: 
Πόλεμος συγκροτηθείς εις Άρταν.

   1. Η Άρτα με το φρούριόν της και με όλας της τας πέριξ θλεσεις. Την Άρταν και το φρούριον τα εκράτουν ως 10.000 Τούρκοι. Αρχηγοί των Τούρκων ήταν ο Χασάν πασσάς, ο Χασνατάρης, ο Ισμαήλ πασσάς Πλιάσας, Πασιόμπεης Γαννιώτης, Χασάν μπέης Βεργιόνης, Ισμαήλ μπέης Κόνιτζας, Μαξούταγας, Σούλτζα Κόρτζιας και άλλοι πολλοί.

   2. Το Σαράγιον και την Παρηγορίτζα την κρατούσεν ο Ισμαήλ πασσάς γιαννιώτης και είχεν επάνω και κανόνια, έγινε σχέδιον να υπάγωσιν εναντίον των οι Έλληνες.

   3. Επήγαν και έπιασαν το Μαράτ και τζιαμί απέναντι της Άρτας έως τρεις χιλιάδες Έλληνες, αρχηγοί αυτών ο Νότης, Καραϊσκάκης, ο Μάρκος, ο Γ. Δράκος, ο Βέικος, Τζαβελαίοι, Γ. Κουτηλίδας και άλλοι αξιωματικοί. Αρχηγοί των Τούρκων όπου ήσαν με τους Έλληνας Άγο Βασιάρης, Σουλεϊμάν Μέτος και ο υιός του Μουρτοτζάλη.

   4. Ο ονομαζόμενος Προφήτης Ηλίας. Υπήγαμεν όσοι ήμεθα εις το Κομπότι και Πέτα εκεί 1000. Αρχηγοί αυτών ο Γώγος, Α. Ίσκος, ο Βαρνακιώτης, Τζόγκας, Κατζικογιάννης, Γρίβας, Βλαχόπουλος, Γ. Βαλτινός και άλλοι πολλοί αξιωματικοί.

   5. Επήγαν οι τούρκοι εις το Μαράτ, εχάλασαν τους Έλληνας.

   6. Εκλείσθησαν μέσα εις το τζαμί ο Καραϊσκάκης και ο Μάρκος και άλλοι και επολέμησαν και ξαναγύρισαν οι Έλληνες και εχάλασαν του Τούρκους. 

   7. Οι τζακισμένοι Τούρκοι γυρίζουν οπίσω εις την Άρταν.

8. Εδιόρισαν 300 στρατιώτας Έλληνας, αρχηγοί αυτών ο Μάρκος, Καραϊσκάκης, Βέκος, Μουρτότζαλης, Μέτος, Κουτηλίδας και άλλοι αξιωματικοί, να υπάγουν να πιάσουν το Μουχούστ και τους Μύλους.

   9. Από τον Άγιον Ηλίαν διόρισαν 100 Έλληνας να πιάσουν τους Αγίους Αποστόλους και την Οδηγήτριαν, οπού την βαστούσαν οι Τούρκοι, Κεφαλαί αυτών των 100 ο Νάση Φωτομάρας και ο Μακρυγιάννης.

   10. Πηγαίνοντας οι 300 δια την θέσιν τους, εβγήκαν οι Τούρκοι πεζοί και ιππείς με κανόνια εναντίον των οι Έλληνες έβγαλαν τα σπαθιά και πετζόκοψαν αρκετούς και τους πήγαν έως το Σαράγιον κυνηγώντας.


   11. Οι 100 Έλληνες οπού διορίσθησαν από τον Άγιον Ηλίαν έπιασαν την θέσιν Αγίους Αποστόλους. Πριν τζακίσωσι οι εις τον αριθ. 10 Τούρκοι ήλθεν και εις τους Αγίους Αποστόλους μία τούρκικη δύναμις έως 1000 και πολεμώντας τους νικήσαμεν και τους βάλαμεν εμπρός, και με αυτό το τζιάκισμα άφησαν οι Τούρκοι και την Παρηγορίτζα και επροχωρήσαμεν εμείς μέσα εις την χώραν.


   12. Οι Τούρκοι όπου ήλθαν εις τους Αγίους Αποστόλους


   13. Τους ετζακίσαμεν


   14. Οδηγήτρια


   15. Το μοναστήριον η Φανερωμένη και απ' έξω και πόρτες λεγόμεναι, 16. και το βαστούσεν ο Ισμαήλ Πλιάσσας, εδιορίσθη δε ο Γώγος και άλλοι και τους πολεμήσαν ανδρείως και γενναίως και τους ετζάκισαν και απ' αυτά τα μέρη. Και εμπήκαν τα Ελληνικά στρατεύματα όλα μέσα και πολιόρκησαν τους Τούρκους δέκα έξ ημέρας. 


   17. Επολεμούσαμεν δε νύκτα και ημέραν. Εσκοτώθηκαν Τούρκοι αρκετοί,Έλληνες ολίγοι.


   18. Το χωρίον Πέτα, πρωτύτερα από τους άνω οπού είπαμεν πολέμιους ήλθαν οι Τούρκοι εις το Πέτα Σεφτή πασσάς, Ιακόβης, Χασνατάρης, Ισμαήλ πασσά Πλιάσας, Χασάν πασσάς, Ισμαήλ πασσά γιαννιώτης, Χασάν Βεργιόνης, Σούλτζε Κόρτζιας και άλλοι πολλοί έως 7.000. 

   Την θέσιν του Πέτα εβάσταγαν έως 300 Έλληνες, κεφαλή ο Γώγος, ο Σταμούλη Μαλεσιάδας με τους Βαλτινούς και ο Τζέλιος με ολίγους Ξενομερίτας, ήτον και ο Μακτυγιάννης. 
   Επιάσθη ο πόλεμος πολλά πρωί και διήρκεσε έως το δειλινόν και τους πήραν εμπρός οι Έλληνες και τους πήγαν κυνηγώντας τους έως το ποτάμι και εσκοτώθησαν αρκετοί.

   19. Εξαναπήγαν οι τούρκοι εις του Πέτα και πολέμησαν με τους Φιλέλληνας και Έλληνας και εχαλάσθηκαν.


   20. Η θέσις της Σπλάντζας. Πήγαν οι Έλληνες και την έπιασαν έως 700, Κεφαλάς, Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, Γεώργιος Κίτζιος, Μισολογγίται, Γεράσιμος Φωκάς με Κεφαλλωνίτας, Βέικος και Ζώης και οι καραβοκυραίοι με τα καράβια τους.


   21. Βώκος, Λάζαρος, Μαρούκος. Τούρκοι έως τρεις χιλιάδες, κεφαλή ο Κιαχαγιάμπεης και άλλοι. Έγινε πόλεμος πεισματώδης, εσκοτώθησαν από το εν μέρος και από το άλλο, εσκοτώθη και ο Κυριακούλης.


   22. Χωρίον του σουλίου.

   23. Κομιζάδες, στράτα των Ιωαννίνων. 


   24. Χάνιον.


   25. Γέφυρα της Άρτας. 


   26. Ποταμός.


   27. Περιβόλια


   28. Περιβόλι της Μητροπόλεως και πύργος, τον βαστούσεν ο Μαξούταγας, και εσκοτώθησαν από τους Έλληνας και ο υιός του Μουρτοτσάλη.


   29. Κάτω παναγιά.


   30. Χωρίον Καμένο.


   31. Κεραμάτες


   32. Κωστακοί


   33. Χωρίον Γρεμενίτζα και Άγιος Παντελεήμων


   34. Βλαχιόραινα


   35. Θεοτόκιον


   36. Άγιος Θεόδωρος


37. Καμμένο Τζαμί


38. Ανεμόμυλοι.


   * Οι σημειώσεις είναι του Μακρυγιάννη. Κάθε πίνακας έχει τις δικές του σημειώσεις-περιγραφές, καθώς και "κατάλογο" ονομάτων των αγωνιστών κάθε μάχης, όπως τα κατέγραφε στο μυαλό του και σε σημειώσεις, όταν "ειρήνευε" στο ξαπόσταμά του. Είναι  αυθεντικές και το perasma δεν έχει κάνει καμία διόρθωση ορθογραφική, γραμματικής, ή συντακτικού. 

* Μελέτημα Σπ. Βασιλείου, δημοσιευμένο στα "Ελεύθερα γράμματα" στις 22/3/1946.


Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, ο ατόφιος αυτό Ρουμελιώτης αγωνιστής του 21, που έμαθε την αλφαβήτα για να προσθέσει ένα ακόμα όπλο στο σελάχι του, θέλοντας ν' αποστωμώσει του "χαμερπείς" που στρεβλώσανε την ιστορική αλήθεια "εστοχάσθη" να μιλήσει με τη γλώσσα της ζωγραφικής στους αγράμματους συμπολεμιστές του, ακριβώς όπως οι παλιοί εκείνοι τεχνίτες που ιστορούσανε τα Ευαγγέλια και πλάι στο κείμενο ζωγραφίζανε σε μικρογραφίες τα επεισόδια της Γραφής για τον αναλφάβητο αναγνώστη.

Σημείωση: οι πίνακες του Π. Ζωγράφου - Μακρυγιάννη και τα θέματα

* Σύνολο παραστάσεων: 26
* Σύνολο πινάκων 129 σε 5 σειρές και 4 ανεξάρτητα αντίγραφα
* χρόνος κατασκευής: 1836 - 1839

Κατηγορίες θεμάτων: 3

Κατηγορία Α': Πολεμικά γεγονότα. Πίνακες 21. Αναφέρονται: 9 στην Α. Στερεά, 3 στην Δ. Στερεά, 2 στην Ήπειρο, 4 στην Πελοπόννησο, 1 στην ναυμαχία του Ναυαρίνου και 2 στην δράση του στόλου.

Κατηγορία Β': Συμβολισμοί. Πίνακες 4. Διασώθηκαν 3. Αναφέρονται: 
 - Ο πρώτος στη άλωση της Πόλης και την υποδούλωση, στους κλέφτες, στον Ρήγα. 
 - Ο δεύτερος, στη Θεία απόφαση για την απελευθέρωση της Ελλάδας, κάτω από την προστασία των μεγάλων Δυνάμεων υπό το σκήπτρο του Όθωνα. 
 - Ο τρίτος, παριστάνει κατάλογο φιλελλήνων και την Ελλάδα στην κορυφή με ένα φτερό γραφίδα στο ένα χέρι και ένα στεφάνι στο άλλο. 
 - Ο τέταρτος, παρίστανε την Ελλάδα ξαπλωμένη με ξέπλεκα μαλλιά και τον Αρμανσμπέργκ να της βγάζει την καρδιά. (Σημείωση: Ο πίνακας αυτός καταστράφηκε από τον ίδιο το ζωγράφο, ίσως από φόβο, και έτσι δεν συμπεριελήφθηκε ποτέ σε κάποια από τις 5 σειρές).

Κατηγορία Γ': Προσωπογραφία του Μακρυγιάννη η οποία μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε.

   Από τους πίνακες του Π. Ζωγράφου και των παιδιών του, υπάρχουν 60 κομμάτια. Ήτοι: 2 πλήρεις σειρές από 24 πίνακες, μία λειψή από 8 κομμάτια και 4 εικόνες εκτός σειράς. 
   Γνήσιοι πίνακες του Π. Ζωγράφου θεωρούνται 8, ζωγραφισμένοι με τέμπερα πάνω σε ξύλο, ανυπόγραφοι και χρησίμευαν μαζί με τους υπόλοιπους της σειράς, ως πρότυπα για την κατασκευή των επομένων 4 σειρών. 
   Οι πίνακες των επομένων 4 σειρών είναι υδατογραφίες πάνω σε χοντρό χαρτόνι και φέρουν υπογραφή Δημ. Ζωγράφος.
Στο Ιστορικό Μουσείο σώζονται 8 εικονογραφίες.

Scholeio.com

Μακρυγιάννης, "έτσι φτιάξαμε την Ελλάδα" εικόνα 7η


Εικόνα αριθ. 7,  Πόλεμος της Τριπολιτζάς και των πέριξ αυτής χωρίων.  Χείρ Π. Ζωγράφου, τέμπερα σε ξύλο



"Κατά στοχασμόν και υπαγόρευσιν....."   Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   

Το  ντοκυμαντέρ του Μακρυγιάννη για τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.
Μια καταγραφή του "μπαρμπα Γιάννη",  μια προσπάθεια να αφήσει ίχνη στους επόμενους οραματιστές πατριώτες... 
Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   


εικόνα έβδομη: 
Πόλεμος της Τριπολιτζάς και 
των πέριξ αυτής χωρίων

















   1. Τριπολιτζά
   2. Συμβούλιον των αρχηγών, του Ιερατείου και των Προκρίτων περί της αλώσεως αυτής, τα πρόσωπα αυτών Θ. Κολοκοτρώνης, Πετρόμπεης, Μούρτζινος, Κυριακούλης, Τζανετάκης, παπαφλέσσας, Νικλητας, Κολιόπουλος, Ζαΐμης, Δεληγιάννης, Χαραλαμπαίοι, Παπαδιαμαντοπουλαίοι, Καλαμογδαρταίοι, Μπουκουραίοι, Σπηλιωταίοι, Μουλαγιαννακαίοι, Βλασαίοι, Περρουκαίοι, Παπαλεξαίοι, Λόντος, Σισίνης, Γιατρακαίοι, Κεφαλάς, Κοντακαίοι, Νοταράς, Κρεββατάς, Υψηλάντης, Μαυροκορδάτος, Γόρδων, Βάμβας, Αναγνωστόπουλος, Μπουμπουλίνα, Ζαφειρόπουλος, Αναγνωσταράς, Ζαχαραίοι, Κουμουντουραίοι, Καπιτανάκηδες, Πετμεζαίοι, Κουμουσταίοι, Παπαρρηγοπουλαίοι, Ρούγος, Καρατζάς, Καραμεραίοι, Παππασταθόπουλος, Λ. Κρεστενίτης, Μελετόπουλος, Παπατζόνης, Πέτροβας, Παππατζόρης, Νικολόπουλος, Δ. Ζωγράφος και λοιποί πρωτοπαληκάρια και πρόκριτοι.
   3. Οι αρχιερείς Κορίνθου, Πατρών, Ανδρούσης, Τριπόλεως, Δαμαλών, Βρυσθένης, Πραστού, Ναυπλίας, Παροναξίας, Έλους.
   4. Οι πρωτοσύγκελλοι, ηγούμενοι και καλόγηροι.
   5. Τόπος του Κολοκοτρώνη.
   7. Τόπος εις τον οποίον ευρίσκοντο οι Δεληγιανναίοι.
   8. Πόλεμος του Βαλτετζίου.
   9. Πόλεμος του χωρίου Βερβένων. 
   10. Χωρίον κερασιά και πόλεμος αυτού. 
   12. Πόλεμος χωρίου Δολιανών εις το οποίον ηφανίστηκαν οι Τούρκοι, οι Έλληνες εκυρίευσαν τα δύο κανόνια.
   13. Χωρία καλούμενα Ρίζες, εις τα οποία έγιναν διάφοροι πόλεμοι.
   14. Χωρία του Κάμπου, εις τα οποία επεριφέροντο οι Τούρκοι και τα επυρπόλουν.
   15. Οι Τούρκοι εξέρχονται από την Τριπολιτζάν, ιππείς και πεζοί, και εκστρατεύουν κατά χωρίων.
   16. Τρίκορφα.
   17. Αι γυναίκες φέρνουν νερόν των πολεμιστών. 

* Οι σημειώσεις είναι του Μακρυγιάννη. Κάθε πίνακας έχει τις δικές του σημειώσεις-περιγραφές, καθώς και "κατάλογο" ονομάτων των αγωνιστών κάθε μάχης, όπως τα κατέγραφε στο μυαλό του και σε σημειώσεις, όταν "ειρήνευε" στο ξαπόσταμά του. Είναι  αυθεντικές και το perasma δεν έχει κάνει καμία διόρθωση ορθογραφική, γραμματικής, ή συντακτικού. 


* Μελέτημα Σπ. Βασιλείου, δημοσιευμένο στα "Ελεύθερα γράμματα" στις 22/3/1946.

Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, ο ατόφιος αυτό Ρουμελιώτης αγωνιστής του 21, που έμαθε την αλφαβήτα για να προσθέσει ένα ακόμα όπλο στο σελάχι του, θέλοντας ν' αποστωμώσει του "χαμερπείς" που στρεβλώσανε την ιστορική αλήθεια "εστοχάσθη" να μιλήσει με τη γλώσσα της ζωγραφικής στους αγράμματους συμπολεμιστές του, ακριβώς όπως οι παλιοί εκείνοι τεχνίτες που ιστορούσανε τα Ευαγγέλια και πλάι στο κείμενο ζωγραφίζανε σε μικρογραφίες τα επεισόδια της Γραφής για τον αναλφάβητο αναγνώστη.

Σημείωση: οι πίνακες του Π. Ζωγράφου - Μακρυγιάννη και τα θέματα


* Σύνολο παραστάσεων: 26
* Σύνολο πινάκων 129 σε 5 σειρές και 4 ανεξάρτητα αντίγραφα
* χρόνος κατασκευής: 1836 - 1839

Κατηγορίες θεμάτων: 3

Κατηγορία Α': Πολεμικά γεγονότα. Πίνακες 21. Ανεφέρονται: 9 στην Α. Στερεά, 3 στην Δ. Στερεά, 2 στην Ήπειρο, 4 στην Πελοπόννησο, 1 στην ναυμαχία του Ναυαρίνου και 2 στην δράση του στόλου.

Κατηγορία Β': Συμβολισμοί. Πίνακες 4. Διασώθηκαν 3. Αναφέρονται: 
 - Ο πρώτος στη άλωση της Πόλης και την υποδούλωση, στους κλέφτες, στον Ρήγα. 
 - Ο δεύτερος, στη Θεία απόφαση για την απελευθέρωση της Ελλάδας, κάτω από την προστασία των μεγάλων Δυνάμεων υπό το σκήπτρο του Όθωνα. 
 - Ο τρίτος, παριστάνει κατάλογο φιλελλήνων και την Ελλάδα στην κορυφή με ένα φτερό γραφίδα στο ένα χέρι και ένα στεφάνι στο άλλο. 
 - Ο τέταρτος, παρίστανε την Ελλάδα ξαπλωμένη με ξέπλεκα μαλλιά και τον Αρμανσμπέργκ να της βγάζει την καρδιά. (Σημείωση: Ο πίνακας αυτός καταστράφηκε από τον ίδιο το ζωγράφο, ίσως από φόβο, και έτσι δεν συμπεριελήφθηκε ποτέ σε κάποια από τις 5 σειρές).

Κατηγορία Γ': Προσωπογραφία του Μακρυγιάννη η οποία μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε.

   Από τους πίνακες του Π. Ζωγράφου και των παιδιών του, υπάρχουν 60 κομμάτια. Ήτοι: 2 πλήρεις σειρές από 24 πίνακες, μία λειψή από 8 κομμάτια και 4 εικόνες εκτός σειράς. Γνήσιοι πίνακες του Π. Ζωγράφου θεωρούνται 8, ζωγραφισμένοι με τέμπερα πάνω σε ξύλο, ανυπόγραφοι και χρησίμευαν μαζί με τους υπόλοιπους της σειράς, ως πρότυπα για την κατασκευή των επομένων 4 σειρών. 
   Οι πίνακες των επομένων 4 σειρών είναι υδατογραφίες πάνω σε χοντρό χαρτόνι και φέρουν υπογραφή Δημ. Ζωγράφος.
   Στο Ιστορικό Μουσείο σώζονται 8 εικονογραφίες.

Scholeio.com

Μακρυγιάννης, "έτσι φτιάξαμε την Ελλάδα" εικόνα 6η


Εικόνα αριθ. 6,  Μάχη της Λαγκάδας, Κομπότι και Πέτα.   Χείρ Δ. Ζωγράφου, υδατογραφία σε χαρτόνι.



"Κατά στοχασμόν και υπαγόρευσιν....."   Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας... 
  
Το  ντοκυμαντέρ του Μακρυγιάννη για τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.
Μια καταγραφή του "μπαρμπα Γιάννη",  μια προσπάθεια να αφήσει ίχνη στους επόμενους οραματιστές πατριώτες... 
Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   


εικόνα έκτη:  Μάχη της Λαγκάδας,  Κομπότι και Πέτα











   1. Η Άρτα
   2. Ο Ισμαήλ πασσάς Πλιάσας εκστρατεία κατά τη Λαγκάδος με πέντε χιλιάδας.
   3. Το Κομπότι όπου εστάθη εκεί ο πασσάς. Ο Καραϊσκάκης και Γιαννάκης Κοταλίδας με σαράντα ανθρώπους επολέμησαν εκεί δις και ενικήθησαν και την τρίτην φοράν εξαναπολέμησαν οι ίδιοι Έλληνες και περιπαίζοντας ο Καρϊσκάκης τους Τούρκους εξεβρακώθη, τον ελάβωσαν εις την φύσιν.
   4. Από δε το Κομπότι εκινήθησαν οι Τούρκοι δια την Λαγκάδα και τους καρτέρεσαν εκεί 73 Έλληνες και 8 Τούρκοι όπου ήτον μαζί των και σγκροτήσας την μάχην εδιάρκεσαν σχεδον έως τλεσσαρας ώρας και τα δύο μέρη επολέμησαν ανδρείως, ετζάκισαν οι Τούρκοι και τους έφεραν οι Έλληνες έως το ήμισυ του Κομποτίου κυνηγώντας και σκοτώνοντας. Σκοτωμένοι και λαβωμένοι Τούρκοι έως 800 και ελαφυραγώγησαν οι Έλληνες πλήθος.
   5. Η Λαγκάδα και το ταμπούρι των Ελλήνων.
   6. Οι αρχηγοί της θέσεως ο Γωγομπακόλας, κατορθώσας το παν δια της ανδρείας και φρονήσεως του, ο Ανδρέας Ίσκος, Γ. Βαλτινός, Καραγιαννόπουλος και πρωτοπαλήκαρα Τζόλκας, Κασβίνης,
Γ. Στράτος, Καραχρήστος, Κουτζογιάννης, Νίκο Κίτζος, Τζάρλας, Γ. Κώστας σημαιοφόρος και επίλοιποι.
   7. Χωρίον Πέτα, ο αρχηγός της αυτής θέσεως Σκαρμίτζος και Φλώρος, έως διακόσιοι υπό την οδηγίαν τους, επήγαν αρκετοί Τούρκοι εναντίον των και την πρώτην φοράν ενίκησαν τους Τούρκους και σκοτώσαν αρκετούς, την άλλην ημέραν τους πήγεν δύναμις των Τούρκων και νίκησαν τους Έλληνας και εσκοτώθη ο Σκαρμίτζος και έλαβαν την θέσιν οι Τούρκοι.

   * Οι σημειώσεις είναι του Μακρυγιάννη. Κάθε πίνακας έχει τις δικές του σημειώσεις-περιγραφές, καθώς και "κατάλογο" ονομάτων των αγωνιστών κάθε μάχης, όπως τα κατέγραφε στο μυαλό του και σε σημειώσεις, όταν "ειρήνευε" στο ξαπόσταμά του. Είναι  αυθεντικές και το perasma δεν έχει κάνει καμία διόρθωση ορθογραφική, γραμματικής, ή συντακτικού. 
   
* Μελέτημα Σπ. Βασιλείου, δημοσιευμένο στα "Ελεύθερα γράμματα" στις 22/3/1946.

Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, ο ατόφιος αυτό Ρουμελιώτης αγωνιστής του 21, που έμαθε την αλφαβήτα για να προσθέσει ένα ακόμα όπλο στο σελάχι του, θέλοντας ν' αποστωμώσει του "χαμερπείς" που στρεβλώσανε την ιστορική αλήθεια "εστοχάσθη" να μιλήσει με τη γλώσσα της ζωγραφικής στους αγράμματους συμπολεμιστές του, ακριβώς όπως οι παλιοί εκείνοι τεχνίτες που ιστορούσανε τα Ευαγγέλια και πλάι στο κείμενο ζωγραφίζανε σε μικρογραφίες τα επεισόδια της Γραφής για τον αναλφάβητο αναγνώστη.

Σημείωση: οι πίνακες του Π. Ζωγράφου - Μακρυγιάννη και τα θέματα

* Σύνολο παραστάσεων: 26
* Σύνολο πινάκων 129 σε 5 σειρές και 4 ανεξάρτητα αντίγραφα
* χρόνος κατασκευής: 1836 - 1839

Κατηγορίες θεμάτων: 3

Κατηγορία Α': Πολεμικά γεγονότα. Πίνακες 21. Αναφέρονται: 9 στην Α. Στερεά, 3 στην Δ. Στερεά, 2 στην Ήπειρο, 4 στην Πελοπόννησο, 1 στην ναυμαχία του Ναυαρίνου και 2 στην δράση του στόλου.

Κατηγορία Β': Συμβολισμοί. Πίνακες 4. Διασώθηκαν 3. Αναφέρονται: 
 - Ο πρώτος στη άλωση της Πόλης και την υποδούλωση, στους κλέφτες, στον Ρήγα. 
 - Ο δεύτερος, στη Θεία απόφαση για την απελευθέρωση της Ελλάδας, κάτω από την προστασία των μεγάλων Δυνάμεων υπό το σκήπτρο του Όθωνα. 
 - Ο τρίτος, παριστάνει κατάλογο φιλελλήνων και την Ελλάδα στην κορυφή με ένα φτερό γραφίδα στο ένα χέρι και ένα στεφάνι στο άλλο. 
 - Ο τέταρτος, παρίστανε την Ελλάδα ξαπλωμένη με ξέπλεκα μαλλιά και τον Αρμανσμπέργκ να της βγάζει την καρδιά. (Σημείωση: Ο πίνακας αυτός καταστράφηκε από τον ίδιο το ζωγράφο, ίσως από φόβο, και έτσι δεν συμπεριελήφθηκε ποτέ σε κάποια από τις 5 σειρές).

Κατηγορία Γ': Προσωπογραφία του Μακρυγιάννη η οποία μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε.

   Από τους πίνακες του Π. Ζωγράφου και των παιδιών του, υπάρχουν 60 κομμάτια. Ήτοι: 2 πλήρεις σειρές από 24 πίνακες, μία λειψή από 8 κομμάτια και 4 εικόνες εκτός σειράς. 
   Γνήσιοι πίνακες του Π. Ζωγράφου θεωρούνται 8, ζωγραφισμένοι με τέμπερα πάνω σε ξύλο, ανυπόγραφοι και χρησίμευαν μαζί με τους υπόλοιπους της σειράς, ως πρότυπα για την κατασκευή των επομένων 4 σειρών. 
   Οι πίνακες των επομένων 4 σειρών είναι υδατογραφίες πάνω σε χοντρό χαρτόνι και φέρουν υπογραφή Δημ. Ζωγράφος.
   Στο Ιστορικό Μουσείο σώζονται 8 εικονογραφίες.

Scholeio.com

Μακρυγιάννης, "έτσι φτιάξαμε την Ελλάδα" εικόνα 5η


Εικόνα αριθ. 5,    Πόλεμος των Βασιλικών.  Χείρ Π. Ζωγράφου, τέμπερα σε ξύλο.


"Κατά στοχασμόν και υπαγόρευσιν....."   Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας... 
  
Το  ντοκυμαντέρ του Μακρυγιάννη για τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.
Μια καταγραφή του "μπαρμπα Γιάννη",  μια προσπάθεια να αφήσει ίχνη στους επόμενους οραματιστές πατριώτες... 
Μη και χαθούν η λεβεντιά, η καρδιά, το όραμα, το αίμα της ράτσας...   


εικόνα πέμπτη:  Πόλεμος των Βασιλικών














   1. Θέσις των Βασιλικών.
   2. Ο Μπαϊράμι πασσάς και άλλοι τρεις πασσάδες, έως δέκα χιλιάδες Τούρκοι, κινούντες ν΄απεράσουν από τα Βασιλικά με πλήθος ζαερέδων και πολεμοφοδίων εις αμάξας και καμήλους και ιστάμενοι προσεύχονται κατά το έθος της θρησκείας των και δίδουν προσταγάς και ρίπτουν τέσσερα κανόνια και πυροβολεί όλον το στράτευμα προς φόβον των Ελλήνων και βαρούν τα τύμπανα και κινούνται, οι δε Έλληνες τους έφησαν και επροχώρησαν μέσα εις το στενόν έως όπου εγέμωσεν όλη η θέσις.
   3. Τους καρτέρεσαν ο Γκούρας, ο γέρων Δυοβουνιώτης, Ν. Πανουριάς, Καλύβας, Μπούσγος, Ρούκης, Α. Κοντοσόπουλος, Παππά Ανδρέας, Μπίτης, Καντάς και τους έδωσαν ένα πελέκι καλόν και τους αφάνισαν όλως διόλου τους Τούρκους και εφονεύθησαν και δύο πασσάδες.
   4, 5. Όσοι Τούρκοι εσώθησαν ετράπησαν εις φυγήν και οι Έλληνες κυνηγούντες τους έκοπταν Τούρκους. 
   6. Ο Παπά Ανδρέας φθάσας τον καβαλλάρην τον έκοψεν. Ο αριθμός των πολεμιστών Ελλήνων ανέβαινεν μέχρι των χιλίων επτακοσίων.


   * Οι σημειώσεις είναι του Μακρυγιάννη. Κάθε πίνακας έχει τις δικές του σημειώσεις-περιγραφές, καθώς και "κατάλογο" ονομάτων των αγωνιστών κάθε μάχης, όπως τα κατέγραφε στο μυαλό του και σε σημειώσεις, όταν "ειρήνευε" στο ξαπόσταμά του. Είναι  αυθεντικές και το perasma δεν έχει κάνει καμία διόρθωση ορθογραφική, γραμματικής, ή συντακτικού. 
  * Μελέτημα Σπ. Βασιλείου, δημοσιευμένο στα "Ελεύθερα γράμματα" στις 22/3/1946.

Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης, ο ατόφιος αυτό Ρουμελιώτης αγωνιστής του 21, που έμαθε την αλφαβήτα για να προσθέσει ένα ακόμα όπλο στο σελάχι του, θέλοντας ν' αποστωμώσει του "χαμερπείς" που στρεβλώσανε την ιστορική αλήθεια "εστοχάσθη" να μιλήσει με τη γλώσσα της ζωγραφικής στους αγράμματους συμπολεμιστές του, ακριβώς όπως οι παλιοί εκείνοι τεχνίτες που ιστορούσανε τα Ευαγγέλια και πλάι στο κείμενο ζωγραφίζανε σε μικρογραφίες τα επεισόδια της Γραφής για τον αναλφάβητο αναγνώστη.

Σημείωση: οι πίνακες του Π. Ζωγράφου - Μακρυγιάννη και τα θέματα

* Σύνολο παραστάσεων: 26
* Σύνολο πινάκων 129 σε 5 σειρές και 4 ανεξάρτητα αντίγραφα
* χρόνος κατασκευής: 1836 - 1839

Κατηγορίες θεμάτων: 3

Κατηγορία Α': Πολεμικά γεγονότα. Πίνακες 21. Αναφέρονται: 9 στην Α. Στερεά, 3 στην Δ. Στερεά, 2 στην Ήπειρο, 4 στην Πελοπόννησο, 1 στην ναυμαχία του Ναυαρίνου και 2 στην δράση του στόλου.

Κατηγορία Β': Συμβολισμοί. Πίνακες 4. Διασώθηκαν 3. Αναφέρονται: 
 - Ο πρώτος στη άλωση της Πόλης και την υποδούλωση, στους κλέφτες, στον Ρήγα. 
 - Ο δεύτερος, στη Θεία απόφαση για την απελευθέρωση της Ελλάδας, κάτω από την προστασία των μεγάλων Δυνάμεων υπό το σκήπτρο του Όθωνα. 
 - Ο τρίτος, παριστάνει κατάλογο φιλελλήνων και την Ελλάδα στην κορυφή με ένα φτερό γραφίδα στο ένα χέρι και ένα στεφάνι στο άλλο. 
 - Ο τέταρτος, παρίστανε την Ελλάδα ξαπλωμένη με ξέπλεκα μαλλιά και τον Αρμανσμπέργκ να της βγάζει την καρδιά. (Σημείωση: Ο πίνακας αυτός καταστράφηκε από τον ίδιο το ζωγράφο, ίσως από φόβο, και έτσι δεν συμπεριελήφθηκε ποτέ σε κάποια από τις 5 σειρές).

Κατηγορία Γ': Προσωπογραφία του Μακρυγιάννη η οποία μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε.

Από τους πίνακες του Π. Ζωγράφου και των παιδιών του, υπάρχουν 60 κομμάτια. Ήτοι: 2 πλήρεις σειρές από 24 πίνακες, μία λειψή από 8 κομμάτια και 4 εικόνες εκτός σειράς. Γνήσιοι πίνακες του Π. Ζωγράφου θεωρούνται 8, ζωγραφισμένοι με τέμπερα πάνω σε ξύλο, ανυπόγραφοι και χρησίμευαν μαζί με τους υπόλοιπους της σειράς, ως πρότυπα για την κατασκευή των επομένων 4 σειρών. 
   Οι πίνακες των επομένων 4 σειρών είναι υδατογραφίες πάνω σε χοντρό χαρτόνι και φέρουν υπογραφή Δημ. Ζωγράφος.
   Στο Ιστορικό Μουσείο σώζονται 8 εικονογραφίες.

Scholeio.com